Vaak krijg ik de vraag of elke bloostelling aan asbest, ook als het heel weinig is, gevaarlijk is. Die vraag is niet gemakkelijk te beantwoorden. 

Al vanaf het midden van de vorige eeuw is het nodige onderzoek verricht om te bepalen of er een zogenaamde veilige drempelwaarde bestond waarbij de blootstelling aan asbest geen kankerrisico zou opleveren. Uiteindelijk kwamen wetenschappers tot de conclusie dat er geen veilige drempelwaarde bestond behalve nul. Dat hield met andere woorden in dat elke blootstelling aan asbest, hoe beperkt qua omvang en tijd ook, op termijn kanker kan veroorzaken. Ook de Nederlandse overheid kwam begin jaren zeventig tot die conclusie.

De discussie over het kankerrisico van asbest mag dan wel in wetenschappelijk opzicht al lang geleden beslecht zijn, dat betekent nog niet dat werkgevers, bedrijven en instellingen, die tot schadevergoeding worden aangesproken, zonder meer accepteren dat er geen drempel-waarde voor asbest bestaat en dat dus ook een geringe en kortstondige blootstelling asbestkanker kan veroorzaken.  

 
Dat is weer eens helder voor het voetlicht gebracht in het vonnis van de rechtbank te Utrecht van 28 oktober 2015. Wat waren de feiten?
S. werkte bij de brandweer van de gemeente E. van 1975 tot 2001. In de periode van 1975 tot 1985 was hij regelmatig te vinden in de oude brandweerkazerne van de gemeente. In die kazerne verrichtten brandweerlieden niet alleen vaak onderhoud aan de voertuigen van de brandweer, maar ook aan ambulances en andere voertuigen van de gemeente E. Tot deze werkzaamheden behoorden het onderhoud van asbesthoudende remmen en koppelingen.   Deze remmen en koppelingen werden met perslucht schoongeblazen.
Ondanks het feit dat al in 1972 in de vakbladen van de brandweer gewaarschuwd werd voor de mogelijke blootstelling aan asbest bij dit werk, nam de gemeente E. in haar brandweer-kazerne geen beschermende en preventieve maatregelen met het oog op het asbestrisico. Daardoor trad er jarenlang in de kazerne blootstelling aan asbest op voor iedereen die in de kazerne werkte of er op bezoek kwam.  

Een van die bezoekers was in die jaren mevrouw M, de echtgenote van brandweerman S. In 2009 werd bij haar de asbestziekte mesothelioom vastgesteld. Omdat zij ervan overtuigd was dat zij aan asbest was blootgesteld in de brandweerkazerne van de gemeente E. stelde zij de gemeente aansprakelijk. De gemeente betwistte de aansprakelijkheid, waarna S. na het overlijden van zijn echtgenote de gemeente dagvaardde. In de rechtszaak spitste zich de discussie toe op de vraag of mevrouw M, door haar bezoek aan de kazerne in de jaren 1975- 1985 aan asbest was blootgesteld en zo ja, of die blootstelling haar ziekte had kunnen veroorzaken. 

In het vonnis oordeelde  de rechtbank dat het vaststond dat mevrouw M. in ieder geval enkele keren per jaar de kazerne bezocht en dat voorts aangenomen kon worden dat er sprake was van blootstelling aan asbest bij bezoeken van mevrouw M. aan de kazerne. De gemeente betwistte dat op haar in de periode 1975 – 1985 de verplichting rustte om veiligheids-maatregelen te treffen, maar dat verweer werd door de rechtbank met een beroep wettelijke en andere publicaties van destijds verworpen.
Met betrekking tot het oorzakelijke verband tussen de blootstelling en de ziekte overwoog de  rechtbank dat de ziekte mesothelioom maar één oorzaak kent, nl de blootstelling aan asbest, dat vaststond dat M. in de kazerne van de gemeente E. aan asbest was blootgesteld, en dat de gemeente niet aannemelijk had gemaakt dat M. elders aan asbest was blootgesteld. Zodoende nam de rechtbank het oorzakelijk verband aan en oordeelde de rechtbank dat de gemeente E. onrechtmatig tegenover M. gehandeld had. Tot slot wees de rechtbank de vordering van S tegen de gemeente toe.

Deze uitspraak laat zien dat ook een geringe en korte blootstelling aan asbest voldoende kan zijn om in een geval van een asbestziekte met succes een vordering tot schadevergoeding in te dienen.