Goedkoop is duurkoop; het is een overbekend gezegde en ik moet er vaak aan denken wanneer ik weer eens in een discussie ben beland over het gebruik van asbest in Nederland. Regelmatig krijg ik te horen dat wat wij als Comité Asbestslachtoffers willen “allemaal veel te duur is”. Waar gaat het dan over?

Allereerst is en blijft het Comité Asbestslachtoffers van mening dat mensen die ziek zijn geworden door blootstelling aan asbest recht hebben op een fatsoenlijke schadevergoeding. Maar daarnaast verwachten wij ook van de overheid dat zij alles in het werk stelt om blootstelling aan asbest te voorkomen. Als Comité eisen we dan ook al jaren een volledige asbestinventarisatie en -sanering. 

Wij zien dat de overheid niet echt haast maakt. Het Asbestverwijderingsbesluit leert ons bijvoorbeeld dat de overbekende golfplaten die als dakbedekking zijn gebruikt pas in 2024 verboden worden. In Nederland ligt nu nog ongeveer 90 miljoen m2 van dit soort platen op daken van schuren en loodsen. We hebben het dus over heel veel asbest. Daarnaast is er nog heel veel asbest verwerkt in de bouw dat met het blote oog niet zo snel te herkennen is.

Wanneer het dan echt mis gaat, bijvoorbeeld zoals onlangs in Roermond en Wateringen treedt de overheid ineens heel doortastend op. Er is een brand geweest, er is asbest vrijgekomen en een groot gebied wordt afgezet omdat in het belang van de volksgezondheid al het vrijgekomen asbest moet worden verwijderd. Mensen mogen hun huizen tijdelijk niet meer in of uit, winkels worden gesloten en een groot gebied moet worden schoongemaakt.

Dat zijn momenten waarop ik moet constateren dat het toch allemaal veel goedkoper en vooral veiliger had gekund. Wanneer de loodsen uit de voorbeelden al veel eerder asbestvrij waren gemaakt was de brand daarmee natuurlijk niet voorkomen, maar een kostbare opruimactie en onnodige blootstelling aan asbest van alle omwonenden had wel voorkomen kunnen worden.

Voor asbest blijft intussen het gezegde “goedkoop is duurkoop” van kracht. In de vorige eeuw is veel asbest verwerkt omdat het zo goedkoop was. Vervolgens wordt nu de sanering van al dat asbest op de lange baan geschoven omdat het zo duur is. Wanneer het dan een keer mis gaat, bijvoorbeeld door een brand, rijzen de kosten de pan uit. En wie betaalt de hoogste prijs? Door een asbestverbod dat veel te laat kwam overlijden nu in Nederland jaarlijks 500 mensen; door de lakse houding van de overheid nu wanneer het gaat om sanering zal dit aantal voorlopig niet afnemen. Deze mensen betalen met hun leven de hoogst denkbare prijs voor het gebruik en toestaan van asbest.

Tinka de Bruin